Meetbare impact van een astmamedicijn

De impactbeleggers van PGGM meten met twee maten: uitgedrukt in financieel rendement voor een goed pensioen, en in positieve impact voor een leefbare wereld. Het uitrekenen van financieel rendement doen we al decennia, maar het sociale rendement – de impact – vaststellen is lastiger, en nieuw.

Het PGGM-team dat beursgenoteerde impactbeleggingen doet (op de thema’s klimaat, water, voedsel en zorg) heeft daarom projecten opgezet met individuele ondernemingen om de maatschappelijke opbrengsten te meten.

Vorig jaar hadden we een project met AstraZeneca dat een nieuw middel voor de behandeling van eierstokkanker op de markt had gebracht. Nu gaan we opnieuw proberen de impact te meten van een product van deze farmaceut, gericht op het behandelen van een vorm van ernstig astma.

Astma is een chronische ontsteking van de luchtwegen en kan variëren van mild tot ernstig. De meerderheid van astmapatiënten in Nederland, circa 614 duizend mensen, kan de ziekte onder controle houden met conventionele behandelopties, zoals het inhaleren van corticosteroïden en langwerkende beta-2-mimetica.

Er blijft echter een groep patiënten over die klachten houdt. Deze groep, bestaand uit ongeveer 22 duizend ernstige astmagevallen, heeft een hoog risico op longaanvallen of kunnen symptomen alleen onder controle houden door het slikken van orale corticosteroïden. ¹

Longaanvallen zijn ernstig voor de patiënt en kostbaar voor de maatschappij - denk aan ziekenhuisopnames of bezoeken aan de spoedeisende hulp. Ze kunnen er zelfs toe leiden dat patiënten op de intensive care belanden of zelfs overlijden. ²

Het nieuwe medicijn van AstraZeneca richt zich op het soort witte bloedcellen, de eosinofielen, die verantwoordelijk zijn voor de astmaontsteking en verwijdert deze. Het wordt voorgeschreven aan patiënten met een vorm van ernstig astma: ongecontroleerd ernstig eosinofiel astma. Dit betreft een groep van circa elfduizend patiënten in Nederland. ^{3 4 5}

Zonder adequate behandeling ervaren deze patiënten een lage kwaliteit van leven. Ze vermijden bepaalde activiteiten uit angst voor een longaanval en verdwijnen vaak geheel uit het arbeidsproces. Bovendien leidt een chronisch gebruik van orale corticosteroïden op den duur vaak tot ernstige bijwerkingen zoals bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, osteoporose, diabetes en depressie.

Omdat astma binnen de top-10 aandoeningen met de hoogste zorgkosten valt - deze ziekte kost Nederland 422 miljoen euro per jaar⁶ - kan een kosteneffectieve behandeling deze zorgkosten aanzienlijk helpen beteugelen. Naast directe zorgkosten is het voor deze groep ook van belang indirecte kosten zoals productiviteitskosten mee te nemen. Immers, patiënten met astma zijn vaak jong en van middelbare leeftijd, maar het ziekteverzuim ligt aanmerkelijk hoger⁷ dan het gemiddelde van deze groep.

Klinische studies hebben aangetoond dat toevoeging van dit geneesmiddel aan de behandeling van ongecontroleerd, ernstig eosinofiel astma zorgt voor minder longaanvallen, verbetering van de longfunctie, afname van corticosteroïden gebruik en hierdoor een verbetering van kwaliteit van leven. ^{8 9 10}

PGGM gaat de komende maanden in samenwerking met AstraZeneca en iMTA¹¹ de kosten en uitkomsten van dit geneesmiddel voor de Nederlandse markt uitrekenen. Als blijkt dat de hogere kosten van het geneesmiddel de kwaliteit van leven van patiënten met ernstig astma daadwerkelijk significant kan verbeteren in combinatie met een reductie van longaanvallen en flink minder gebruik van orale corticosteroïden, dan hebben we de maatschappelijke impact van een zorgoplossing meetbaar gemaakt.

Voetnoten:

<sup>1. NVALT. Richtlijn ernstig astma 2014 https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/ernstig_astma/ernstig_astma_-_startpagina.html
2. ZIN. KiesBeter - Ernstig astma 2018 https://www.kiesbeter.nl/onderwerpen/ernstig-astma
3. Hekking P-PW, Wener RR, Amelink M, et al. The prevalence of severe refractory asthma. Journal of Allergy and Clinical Immunology 2015;135(4):896-902.
4. Zhang JY, Wenzel SE. Tissue and BAL based biomarkers in asthma. Immunology and allergy clinics of North America 2007;27(4):623-32.
5. Garcia G, Taillé C, Laveneziana P, et al. Anti-interleukin-5 therapy in severe asthma. European Respiratory Review 2013;22(129):251-57.
6. Cijfer van 2015, RIVM. Hiervan maakt de groep ernstige astma patiënten een groot deel van de kosten uit. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/astma/kosten/kosten#node-kosten-van-zorg-voor-astma
7. Waverijn G, Spreeuwenberg P, Heijmans M. Leven met een longziekte in Nederland. 2017
8. Bleecker ER, FitzGerald JM, Chanez P, et al. Efficacy and safety of benralizumab for patients with severe asthma uncontrolled with high-dosage inhaled corticosteroids and long-acting β2-agonists (SIROCCO): a randomised, multicentre, placebo-controlled phase 3 trial. The Lancet 2016;388(10056):2115-27
9. FitzGerald JM, Bleecker ER, Nair P, et al. Benralizumab, an anti-interleukin-5 receptor α monoclonal antibody, as add-on treatment for patients with severe, uncontrolled, eosinophilic asthma (CALIMA): a randomised, double-blind, placebo-controlled phase 3 trial. The Lancet 2016;388(10056):2128-41
10. Nair P, Wenzel S, Rabe KF, et al. Oral glucocorticoid–sparing effect of benralizumab in severe asthma. New England Journal of Medicine 2017;376(25):2448-58
11. iMTA staat voor institute for Medical Technology Assessment, is onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam en is een onafhankelijk instituut gericht op de productie van kosteneffectiviteitsanalyses van medicijnen en medische hulpmiddelen. Voor dit project worden de integriteitsprincipes van iMTA gevolgd. Dat wil zeggen dat de analyses zonder inmenging van de opdrachtgever, in dit geval AstraZeneca, worden uitgevoerd en dat iMTA en PGGM vrij zijn om de resultaten te publiceren, ongeacht de inhoud van de resultaten.</sup>