Als pensioenuitvoeringsorganisatie voor de sector zorg en welzijn zien we wat een stijgende pensioenleeftijd en grote werkdruk betekenen: ongelukkige werknemers, een stijgend verzuim en hogere kosten voor werkgevers en werknemers. In deze eerste blog – in een serie van drie – laten we met een kleine analyse zien hoe groot dit probleem is.
In 2000 was 1 op de 140 medewerkers in de sector zorg en welzijn ouder dan 60 jaar. Nu is dat 1 op 10. In een sector die met grote tekorten kampt, is het een welkome ontwikkeling dat mensen steeds langer werken: de gemiddelde uittreedleeftijd is de afgelopen tien jaar van 60 naar 64 gestegen. De vergrijzing in de sector brengt wel de nodige vitaliteitsvraagstukken met zich mee. In 2015 deed 18,6% van de PFZW-deelnemers ouder dan 60 een beroep op arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen. Het algehele ziekteverzuim steeg van 4,9% in 2014 naar 5,7% in 2017 (Vernet, 2018).
Voor het toenemende ziekteverzuim zijn meer oorzaken dan alleen de stijgende pensioenleeftijd. Uit onderzoek onder onze leden blijkt bijvoorbeeld dat intensievere mantelzorgtaken de druk op hun werk-/privé-balans vergroot. Eén op de drie medewerkers in de zorg is mantelzorger. Daarnaast concludeert Berenschot dat de overhead binnen veel zorgorganisaties afneemt; vanwege de opkomst van zelfsturende teams met ‘verborgen overhead’. Administratieve taken liggen nu binnen het primaire proces en vergroten de regeldruk; deze tijd gaat ten koste van de cliënt. Ook leidt zelfsturing tot vragen rond verantwoordelijkheidsverdeling: wie heeft welke verantwoordelijkheid als het over het bevorderen van vitaliteit gaat? Welke rol ligt bij bestuur, management of medewerkers?
De maatschappelijke kosten en menselijke prijs zijn hoog. In eerste instantie voor medewerkers in de sector zelf door het stijgende gebrek aan welbevinden, inkomen en vitaliteit. Onderzoek uit 2017 naar het werkgeluk van onze leden laat zien dat slechts de helft verwacht haar werk de komende jaren nog met plezier te kunnen doen. Dat komt met name door de fysieke belasting en hoge werkdruk. Het gebrek aan collega’s en een overschot aan administratieve taken zorgen voor meer werkdruk en daarmee voor meer uitval, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.
Ook het pensioenfonds krijgt te maken met stijgende kosten: zowel voor premievrijstelling als arbeidsongeschiktheidspensioen. De premie voor deze pensioensoort steeg de afgelopen twee jaar van 0,4 naar 0,7% van de pensioengrondslag, waardoor de totale premie die de sector moet opbrengen voor 2018 naar verwachting 89 miljoen euro bedraagt. Deelnemers die arbeidsongeschikt zijn bouwen wel pensioen op, maar betalen zelf geen premie. De premievrijstelling als onderdeel van de reguliere ouderdomspensioenpremie kost in 2018 naar verwachting 256 miljoen euro. Bij elkaar betaalt de sector dus in 2018 bijna 350 miljoen euro aan premies voor arbeidsongeschiktheid.
Alles bij elkaar reden voor PFZW en PGGM om na te denken over hoe wij de sector zorg en welzijn kunnen ondersteunen in vraagstukken over langer vitaal doorwerken. In ons blog van volgende week geven we meer aandacht aan de ontwikkelingen rondom eerder stoppen met werken en deeltijdpensioen.
Deze blog is in samenwerking met Anneke Westerlaken tot stand gekomen.
De druk op oudere werknemers in de sector zorg en welzijn loopt op. Hoe houden we deze mensen vitaal, zodat ze blijven functioneren op hun werk en gezond met pensioen kunnen? Deel 2 in een drieluik.
De druk op oudere werknemers in de sector zorg en welzijn loopt op. Hoe houden we deze mensen vitaal, zodat ze blijven functioneren op hun werk en gezond met pensioen kunnen? Laatste deel van het drieluik.
klik op het icoon
