Aanpak groeiende waterschaarste vereist veel meer beleggingskapitaal

In Chennai, een stad van meer dan tien miljoen inwoners in het Zuid-Oosten van India, wordt op straat gevochten om drinkwater. De natuurlijke toevoer van water via vier grote waterreservoirs is volledig stilgevallen. De bewoners zijn het slachtoffer van slecht waterbeheer, langdurige droogte door klimaatverandering en snel groeiende vraag naar water.

In India zullen volgend jaar 21 steden zonder grondwater zitten, en 600 miljoen mensen ‘hoge tot extreme waterstress’ ervaren. In 2025 zouden 3,5 miljard mensen in 36 landen waterschaarste kennen, stelt het World resources Institute.

Chennai is het jongste voorbeeld van een alarmerend fenomeen dat nu jaarlijks in het nieuws komt: vorig jaar voorkwam regenval op het nippertje dat Kaapstad in Zuid-Afrika zonder drinkwater kwam te zitten. De problemen doen zich wereldwijd voor, niet alleen in arme landen, steeds vaker ook in welvarende gebieden zoals Californië, zuidelijk Spanje en delen van Australië.

Slechts 0,75 procent van al het water op de aarde is geschikt voor menselijke consumptie en dit is ongelijk verdeeld. Wat vooral opvalt is de snelheid waarmee het probleem van extreme waterschaarste – een mengeling van klimaatopwarming en veranderende neerslagpatronen, vervuiling, groeiende stedelijke bevolkingen, toenemende vraag naar landbouwproducten waarvoor veel irrigatie nodig is en tekortschietend waterbeheer – zich ontwikkelt.

Er worden steeds vaker noodmaatregelen getroffen om rampen te voorkomen. De voormalig burgemeester van Kaapstad, Helen Zille, schreef vorig jaar: ,,Hoe kunnen we, als Day Zero is aangebroken, drinkwater uitdelen om anarchie te voorkomen?’’

Maar wat vooral duidelijk is: er zijn enorme investeringen nodig om de waterinfrastructuur gelijke tred te laten houden met de toenemende vraag, en beter in te kunnen spelen op droogteperiodes. Dit zal niet alleen door overheden opgebracht kunnen worden, er is ook veel privaat kapitaal nodig.

De Verenigde Staten, met een zwaar verouderd drinkwaterleidingsysteem (soms nog met houten leidingen), heeft volgens de branchevereniging van lokale waterbedrijven in de komende 25 jaar duizend miljard dollar nodig om de kwaliteit van de watervoorziening op peil te houden. Hiermee kunnen pijpleidingen worden vervangen en nieuwe vormen van verontreiniging – bijvoorbeeld door medicijnresten in het oppervlaktewater – worden bestreden.

Lang niet alle waterbedrijven in de VS hebben de financiële middelen om deze relatief grote investeringen te doen. Het land telt zo’n 50 duizend gemeentelijke waterbedrijven, waarvan een groot aantal niet meer dan duizend consumenten bedient. De schaal waarop deze bedrijven opereren en de budgettaire beperkingen van de gemeentelijke eigenaren leiden er steeds vaker toe dat deze aanbieders verkocht worden aan een handvol grote (beursgenoteerde) spelers.

American Water Works is het grootste beursgenoteerde waterbedrijf in de Verenigde Staten. Het levert drinkwater en verzorgt het afvalwater voor 15 miljoen Amerikanen verspreid over 47 staten. Het bedrijf is in een uitstekende positie om kleinere waterbedrijven aan zijn bestaande bedrijfsvoering toe te voegen om zodoende de benodigde investeringen op een groter en efficiënter platform te aggregeren. Door infrastructurele verbeteringen en innovaties op het gebied van lekkagedetectie verkleint American Water Works jaarlijks de waterverliezen met zo’n 4,5 miljard liter water.

American Water Works is een voorbeeld in de ontwikkelde markten van waar PGGM ten behoeve van Pensioenfonds Zorg en Welzijn impact kan maken. PFZW heeft water als een van zijn kernthema’s aangewezen, waar zowel marktconform financieel rendement als meetbare maatschappelijke opbrengsten moeten worden gerealiseerd. Dat lukt: we hebben American Water Works in maart 2016 in portefeuille genomen en sindsdien is hier 80 procent rendement op gemaakt. De maatschappelijke opbrengsten zijn hierboven al genoemd.

Met een investering in Suez Water Resources, een private onderneming die Amerikaanse drinkwaterbedrijven beheert, heeft PGGM in 2018 hetzelfde laten zien: financieel rendement genereren en tegelijk positieve impact maken op de wereld.

De snelheid waarmee waterproblemen zich komend decennium in de wereld zullen voordoen, duidt erop dat er impactbeleggen nodig is op een veel grotere schaal. Het door PGGM ontwikkelde impactbeleggen, waarvan impactmeting ook een belangrijk onderdeel is, is in feite een bescheiden begin, maar de richting is duidelijk als we de planeet letterlijk leefbaar willen houden.