Greenwashing: Toenemende aandacht voor duurzaamheidsclaims

Voor zowel investeerders als bedrijven is dit niet altijd een eenvoudige taak. Met voortdurend veranderende definities, een gebrek aan betrouwbare gegevens en verschillende rapportagestandaarden, worden valse beweringen gemakkelijk gemaakt en zijn deze moeilijk te detecteren. Hoewel de introductie van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) samen met de taxonomieverordening baanbrekend is geweest, blijven er uitdagingen bestaan.

'Greenwashing' is een serieus probleem. Dit kan risico's opleveren voor zowel bedrijven als investeerders, omdat het hun reputatie kan schaden. Valse claims kunnen het vertrouwen ondermijnen en uiteindelijk de overgang naar een meer duurzame economie ondergraven.

In 2024 zullen duurzaamheidsclaims worden beoordeeld door Europese en nationale toezichthouders. Tijdens een debat op de Europese Dag van de Consumentenbescherming, recentelijk georganiseerd door de ESAs in Madrid, werd duidelijk dat greenwashing een absolute topprioriteit is voor de komende jaren. In dat verband publiceerde de AFM op 4 oktober richtlijnen over duurzaamheidsclaims. De richtlijnen leggen criteria vast voor duurzaamheidsclaims door financiële marktpartijen. Kort samengevat moeten duurzaamheidsclaims:

1. Correct, representatief en actueel zijn;
2. Concreet en goed onderbouwd zijn;
3. Begrijpelijk, passend en vindbaar zijn.

Met deze richtlijnen draagt de AFM proactief bij aan het werk van de Europese toezichthoudende autoriteiten (EBA, EIOPA en ESMA) die in juni een rapport hebben gepubliceerd over greenwashing in de financiële sector. In dit rapport wordt greenwashing gedefinieerd als "een praktijk waarbij duurzaamheidsgerelateerde uitspraken, verklaringen, acties of communicatie niet duidelijk en eerlijk het onderliggende duurzaamheidsprofiel van een entiteit, een financieel product of financiële diensten weerspiegelen. Deze praktijk kan misleidend zijn voor consumenten, investeerders of andere marktdeelnemers." Ze benadrukken dat dergelijke claims opzettelijk of onopzettelijk verspreid kunnen worden.

De ESAs vinden ook dat het risico van greenwashing betrekking kan hebben op alle belangrijke aspecten van het duurzaamheidsprofiel van een product of een entiteit - van governance-aspecten tot duurzaamheidsstrategie, doelen en metrics, of claims over impact. Er wordt ook erkend dat er uitdagingen zijn in de uitvoering, zoals de toegang tot relevante en hoogwaardige gegevens en het snel veranderende regelgevingskader. Deze uitdagingen mogen financiële partijen er echter niet van weerhouden zo transparant en nauwkeurig mogelijk te zijn in hun duurzaamheidsclaims.

De toegenomen focus op greenwashing volgt op een bredere trend van maatschappij en toezichthouders die kritischer worden op duurzaamheidsclaims. Al twee jaar geleden begon een groep van negen rechtenstudenten van de Vrije Universiteit in Amsterdam een juridische procedure tegen Shell vanwege haar commercial over CO2-neutraal rijden, waarna de commercial werd verboden. In 2022 werd vermogensbeheerder DWS beschuldigd van greenwashing door de Amerikaanse toezichthouder SEC. Het bedrijf portretteerde zichzelf als een leider in ESG-beleggen, maar slaagde er niet in bepaalde ESG- en antiwitwas beleidslijnen uit te voeren zoals ze aan investeerders werden voorgesteld tussen 2018 en 2021. In september werd aangekondigd dat DWS $ 25 miljoen zou betalen om de aanklachten van de SEC te schikken.

In april vorig jaar kondigde Laura van Geest, de voorzitter van de AFM, al een verhoogd toezicht aan op groene claims van fondsen, banken en bedrijven. Ze riep ESG-investeerders op om hun huiswerk zorgvuldig te doen.

Als langetermijninvesteerder nemen we onze verantwoordelijkheid zeer serieus. We zijn begonnen met ons huiswerk voor de nieuwe "leidraad", waarbij we de claims op onze eigen website en die van ons cliënt Pensioenfonds Zorg en Welzijn controleren en ervoor zorgen dat ze in lijn zijn met de criteria.

Ten tweede wordt aan iedereen die werkt aan nieuwe claims geadviseerd om de bovenstaande drie criteria als richtlijn te gebruiken en ervoor te zorgen dat we niet alleen duidelijk zijn over de doelen, maar ook over de weg ernaartoe en de manieren waarop we succes meten.

Uiteindelijk is het alleen met transparantie dat we vertrouwen opbouwen, en alleen met vertrouwen kunnen we kapitaal heroriënteren naar duurzame activiteiten.