Toegang tot zorg in exceptionele tijden

De Covid-19 pandemie maakt meer dan ooit duidelijk dat de toegang tot zorg mondiaal benaderd en georganiseerd moet worden. Medische onderzoekers – virologen en epidemiologen bijvoorbeeld – hoeft dat niet uitgelegd te worden, ze weten dat hun onderzoeksonderwerp slechts fysiek begrensd wordt door de aarde zelf.

Maar de coronacrisis leidt ook tot tegengestelde bewegingen, waarbij nationale belangen het overwicht krijgen. Zelfs bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel dragen, lijken hierin te worden meegesleept.

Zo dreigt het Nederlandse Philips, dat medische beademingsapparatuur (essentieel zijn voor de behandeling van zwaar zieke Covid-19 patiënten) produceert in de Verenigde Staten, het slachtoffer te worden van ingrijpen door de Amerikaanse overheid. De Amerikaanse staat kan zich alle apparatuur die Philips in de VS produceert, toe-eigenen op basis van wetgeving gericht op tijden van oorlog (de zogeheten ‘Federal Defense Production Act’).

De universele toegang tot gezondheidszorg is al jaren een belangrijk thema dat PGGM namens Pensioenfonds Zorg en Welzijn aan de orde stelt bij beursgenoteerde ondernemingen. Het is een vast onderdeel van onze aandeelhoudersdialoog. Met onze historische worteling in de zorgsector, en de nu maatschappelijk zo geprezen achterban van PFZW in het hoofd, spreken we bestuurders aan op hun verantwoordelijkheid om zorg voor iedereen toegankelijk te maken.

Dit varieert van het beschikbaar stellen van diagnostische apparatuur in ontwikkelingslanden tot het betaalbaar maken, en houden, van medicijnen in ontwikkelde markten. Wij doen dit vanuit de overtuiging dat ondernemingen geld kunnen verdienen maar tegelijkertijd de wereld, in dit geval zelfs letterlijk, beter kunnen maken; ‘doing well by doing good’ zogezegd. Ofwel: hiermee willen we financiële waarde (voor de deelnemers van onze klanten) combineren met maatschappelijke opbrengsten.

De afgelopen jaren hebben veel ondernemingen op gebied van toegang tot gezondheidszorg verbeteringen laten zien. Zo zijn er diverse programma’s opgezet om medicijnen betaalbaar te maken in armere landen. Daarnaast krijgt de betaalbaarheid van zorg in rijkere landen steeds meer aandacht, ook van farmaceutische ondernemingen zelf. Het is nog zeker niet genoeg, maar de beweging is er.

Nu dreigt ingrijpen van nationale regeringen nieuwe hindernissen op te werpen op het moment dat meer dan ooit internationale regie en samenwerking nodig is om de pandemie en wereldwijde gezondheidscrisis te bedwingen. Als belegger vinden we dat onwenselijk. Wij verwachten van ondernemingen dat zij hun uiterste best doen om dergelijke krachten te weerstaan en vragen hen overheden erop aan te spreken niet in een eenzijdig nationalisme te vervallen als het gaat om het oplossen van deze crisis.

Dat betekent samenwerken tussen ondernemingen, overheden en allerlei instanties in de gezondheidszorg vanuit een brede agenda ter verbetering van zorgsystemen. Een voorbeeld van een dergelijke reeds bestaande samenwerking is het programma Access Accelerated. Samenwerken vereist dat partijen vertrouwen in elkaar hebben en houden. Als belegger willen we daar aan bijdragen, zeker nu in deze wereldwijde gezondheidscrisis.