Verduurzaming elektriciteit kan sneller

De snelle opmars van zonnepanelen en windparken ten spijt is het aandeel van duurzame energie in het totale Nederlandse energiegebruik nog altijd slechts 11 procent. Of om het in de woorden van de makers van de ‘Green Energy Day’¹ website te zeggen: ,,Op 11 februari 2020 was de duurzame energie voor het jaar op” in Nederland. De website voorspelt dat het dit jaar op 16 februari uitkomt.

Wel heeft de overheid voor onze totale energiebehoefte, in lijn met de Europese doelstellingen, een duidelijke stip op de horizon gezet. In 2030 wordt minimaal 27 procent van alle energie in Nederland duurzaam opgewekt.² In 2050 moet onze totale energievoorziening bijna geheel duurzaam en CO2-neutraal zijn. Oftewel, de Green Energy Day moet in 2050 naar 31 december toe. Dit betekent gemiddeld een opschuiving van tien dagen per jaar voor de komende dertig jaar.

Is dat haalbaar? Niet als we onze energiebehoefte niet heel snel op grote schaal gaan elektrificeren. Het Internationaal Energie Agentschap voorspelt wereldwijd een groei in de vraag naar elektriciteit van 2,0 procent per jaar tussen 2019 en 2040³, tweemaal de groei van de totale wereldwijde vraag naar energie.

Daarbij zal een nieuw soort bedrijven een cruciale rol spelen: de zogeheten ‘supermajors’ onder de duurzame nutsbedrijven. Deze term, afkomstig uit de oliesector, is toepasbaar op een handvol Europese spelers. Het gaat om een categorie geïntegreerde elektriciteitsbedrijven die de hele keten beheerst, zoals Shell, Exxonmobil en een aantal andere grote namen in de oliesector: niet alleen de energieproductie, maar ook de transmissie, distributie en de verkoop aan de eindklant.

Deze grote nutsbedrijven zijn al vroeg begonnen met de transitie naar wind- en zonne-energie, mede geholpen door ruime subsidieregelingen in de EU. Nu de markt accelereert, profiteren zij bij de aanbesteding van nieuwe projecten van hun reeds opgebouwde kennis en expertise.

Eén van deze geïntegreerde nieuwe supermajors is Iberdrola, een portefeuilleholding in onze beursgenoteerde impactportefeuille. Het bedrijf was twintig jaar geleden een van de pioniers op het gebied van duurzame energieopwekking. Inmiddels is het uitgegroeid tot een wereldwijde speler, met grote projecten in o.a. Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de VS en Brazilië.

Het is geen toeval dat het bedrijf in elk van de bovengenoemde landen ook eigenaar is van grote distributienetwerken. De distributie van elektriciteit is vrijwel overal ter wereld een sterk gereguleerde activiteit waarbij vooraf vastgestelde rendementen gemaakt mogen worden over de activa van de onderneming. Hierin ligt de tweede seculaire groeitrend voor de nieuwe supermajors. Door de toename in ons elektriciteitsverbruik moeten ook deze netwerken naar een hoger niveau getild worden.

Neem het voorbeeld van de elektrische auto. De gemiddelde bezitter van een (semi)-elektrische auto loopt er in het begin tegenaan: de capaciteit in de meterkast is onvoldoende en moet daarom aangepast worden. Hetzelfde geldt in principe voor het distributienetwerk. Naarmate het aantal elektrische auto’s in de straat groeit, wordt met name de piekcapaciteit van het distributienetwerk ontoereikend. De benodigde investeringen in uitbreiding van dit soort capaciteit zullen de komende decennia zorgen voor een gestage groei van nutsbedrijven als Iberdrola.

Nutsbedrijven stonden in het verleden niet bekend als de meest dynamische organisaties en werden in veel gevallen gezien als de veroorzakers van grote hoeveelheden CO2-uitstoot. Dit beeld is aan het kantelen. In de toekomst zouden deze bedrijven wel eens de sleutel in handen kunnen hebben om onze klimaatdoelstellingen te halen.

1. https://www.greenenergyday.nl/
2. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/meer-duurzame-energie-in-de-toekomst
3. IEA World Energy Outlook 2020