Duurzame warmte, geduldig pensioenkapitaal

Het duurzaamste warmtenet van Nederland ligt in Enschede. In totaal ruim 8.500 huishoudens en 170 bedrijven zijn aangesloten op dit warmtenet. Hun warmte wordt nog maar voor vijf procent opgewekt uit aardgas en de CO2-besparing ten opzichte van gasgestookte Cv-ketels is hier liefst 85 procent.

Warmtebedrijf Ennatuurlijk, waarin PGGM sinds 2014 namens onder meer Pensioenfonds Zorg en Welzijn een 80 procentsbelang heeft, heeft hier afgelopen jaren een groot uitbreidingsprogramma uitgevoerd: met de aanleg van de ‘Warmtebaan’ zijn drie gasgestookte warmtenetten verduurzaamd, waar tweeduizend huishoudens van afhankelijk zijn. Het betekent een jaarlijkse besparing van vijf miljoen kubieke meter aardgas.

De Warmtebaan, waarbij een netwerk in het zuiden van de stad met een grote duurzame energiebron werd verbonden met de drie gasgestookte netten in het noorden, was voor Ennatuurlijk en zijn aandeelhouders (Veolia bezit 20 procent van het bedrijf) niet zonder risico. Langs de verbinding tussen de zuidelijke en noordelijke netten moesten voldoende nieuwe klanten worden gevonden om deze grote investering rendabel te maken.

Business case
Bij de start van de aanleg was de business case dan ook nog niet rond – het aantal klanten dat een toezegging had gedaan was niet hoog genoeg. Maar de aankondiging van de aanleg bleek alsnog allerlei nieuwe klanten over de streep te trekken. Een lange termijnvisie, ondersteund met lange termijnkapitaal, maakt hier een project rendabel voor de financiers en levert maatschappelijke opbrengsten voor de stad Enschede.

De investeringen in Enschede zijn hiermee nog lang niet afgerond – er is de komende 25 jaar voor tientallen miljoenen aan nieuw kapitaal nodig om de stad verder te verduurzamen. Met de Warmtebaan is weliswaar de hoofdinfrastructuur dwars door de stad nu aangelegd, maar de distributienetten in de wijken moeten nog volgen. In de Transitievisie Warmte van de gemeente Enschede is rekening gehouden met deze potentie van de Warmtebaan. Ongeveer de helft van de stad kan de komende decennia worden aangesloten op het warmtenet.

Een groot deel van de warmte voor het net in Enschede is nu afkomstig van afvalenergiebedrijf Twence. De stoom die ontstaat bij het produceren van elektriciteit uit reststromen (regionaal sloop- en afvalhout en afval), wordt gebruikt om water op te warmen. Dit warme water wordt door de in totaal ruim 370 kilometer aan warmteleidingen van het Ennatuurlijk-netwerk in Enschede gepompt.

CO2-neutraal
Ennatuurlijk en Twence werken komende jaren samen om in 2030 een CO2-reductie van 95 procent te bereiken, voornamelijk door afvang van CO2. In een verdere toekomst zal ook onderzocht worden wat de potentie is van aquathermie en aardwarmte. In 2040 moet de warmteleverantie CO2-neutraal zijn. Elektriciteit uit zon en wind zal hierbij een rol spelen, evenals een verdere afvang van CO2.

De verduurzaming van de energiehuishouding van Enschede illustreert hoe pensioenkapitaal bijdraagt aan het vinden en creëren van lokale klimaatoplossingen. Deze zijn nodig voor het behalen van de klimaatdoelstellingen van Nederland: 55 procent CO2-reductie in 2030, klimaatneutraliteit in 2050. Klimaat is naast Gezondheid een focusthema voor Pensioenfonds Zorg en Welzijn waar het meetbare positieve impact wil maken op de maatschappij.